Powrót na górę strony
O Hindi
Rodowód języka hindi – od starożytności do współczesności
Korzenie języka hindi sięgają czasów starożytnych, a historię jego rozwoju można prześledzić ukazując fascynującą podróż w czasie urozmaiconą kontekstem historycznym, politycznym i kulturowym.
Podróż ta rozpoczyna się ok. XVI w. p.n.e. na terenie dzisiejszych Indii północno-zachodnich, gdzie Ariowie stworzyli Wedy, czyli święte teksty mówiące o bogach, rytuałach religijnych i zasadach moralnych. Wedy były komponowane, ale nie zapisywane przez kilka wieków. Język, w którym je tworzono, określa się sanskrytem wedyjskim. Przez wiele wieków ewoluował on, aby w końcu osiągnąć kształt języka określanego jako sanskryt klasyczny. Ten z kolei stał się językiem literackim używanym przez najbardziej wykształcone warstwy społeczne i został w końcu uporządkowany w formie gramatyki przez wybitnego gramatyka indyjskiego – Paniniego. Ważne jest jednak to, abyśmy rozumieli, że Panini nie napisał swojej gramatyki a skomponował ją w pamięci – Hindusi nie używali pisma aż do IV wieku p.n.e.
Zmiany, które zaszły w sanskrycie wedyjskim doprowadziły również do pojawienia się języków zwanych prakrytami, które w przeciwieństwie do sanskrytu klasycznego uznawane były za naturalne i przede wszystkim służyły codziennej komunikacji wszystkich warstw społecznych. Następnym krokiem na drodze wiodącej do powstania hindi były średniowieczne dialekty zwane apabhramśa.
W okresie średniowiecza okoliczności polityczne i interakcje kulturowe miały głęboki wpływ na rozwój krajobrazu językowego Indii. Przybycie ludów wyznających islam wprowadziło na subkontynent indyjski języki perski i arabski, co z kolei doprowadziło do wykształcenia się języka hindustani. Ten nowy język oparty głównie na dialekcie okolic Delhi połączył lokalne dialekty ze słownictwem perskim i arabskim, dając początek współczesnemu hindi i urdu, dziś dwóm odrębnym językom mającym jednak wspólny rdzeń.
Historia hindi nie byłaby pełna bez uwzględnienia ważnych dialektów północnych Indii, takich jak bradź czy awadhi. Od ok. końca XIV wieku różne ruchy religijne sprawiły, że spopularyzowana została literatura w tych dwóch głównych dialektach. I tak na przykład dzięki Tulsidasowi wersja Ramajany w języku awadhi stała się jednym z najpopularniejszych poematów religijnych w Indiach, a z kolei twórczość Surdasa doprowadziła do upowszechnienia się języka bradź. Inny legendarny poeta – Kabir pochodzący z Waransi (gdzie językiem dominującym jest bhodźpuri) – tworzył swoje dzieła w języku będącym swoistym łącznikiem między wschodem a zachodem regionu hindi. Język ten zawierał elementy wielu dialektów północnych Indii, najbardziej zbliżając się do hindustani.
Twórczość Tulsidasa, Surdasa czy Kabira spopularyzowała użycie różnych języków miejscowych, które miały ogromny wpływ na wykształcenie się współczesnego hindi.
W epoce kolonialnej hindi stanęło przed wyzwaniami związanymi z ustanowieniem języka angielskiego jako języka administracji i edukacji. Wiek XIX naznaczony jest wysiłkami narodowowyzwoleńczymi. Epoka kolonialna jest też czasem, kiedy hindi oparte na dialekcie okolic Delhi zwanym khari boli staje się językiem literackim podobnym w swej formie do języka współczesnego. I dzieje się to w odległym Bengalu, a dokładnie w Kalkucie, gdzie pod kuratelą brytyjską w Forcie Williams tworzą autorzy tacy jak Lallu Lal.
Szybko też hindi staje się jednym z narzędzi służących ustanowieniu indyjskiej tożsamości odrębnej od Brytyjczyków. Postacie takie jak Bhartendu Hariśćandra, znany jako „ojciec współczesnej literatury hindi” i Mahatma Gandhi odegrały kluczową rolę w propagowaniu znaczenia hindi w ruchu narodowowyzwoleńczym.
Po uzyskaniu przez Indie niepodległości w 1947 r. hindi został oficjalnie uznany za jeden z języków tego kraju. Konstytucja Indii uznała hindi za język urzędowy, zapewniając jednocześnie prawo do różnorodności językowej charakterystycznej dla Indii i zachowując język angielski jako pomocniczy język urzędowy. To uznanie umocniło pozycję hindi jako języka o znaczeniu narodowym i stworzyło platformę dla jego dalszego rozwoju.
W dzisiejszych czasach hindi wciąż zmienia się, aby sprostać potrzebom jego użytkowników. Widać w nim wpływ języka angielskiego, a także języków regionalnych. Dzisiejszy dynamiczny i elastyczny język hindi jest owocem wielowiekowej ewolucji stanowiącej część dziedzictwa językowego Indii. Literatura hindi, przemysł filmowy Bollywood, muzyka i media cyfrowe wprowadziły ten język na światową arenę.
