Powrót na górę strony
O Hindi
Różne oblicza języka hindi
Termin ’hindi’ nie jest jednoznaczny. Odnosi się on bowiem zarówno do języka ustandaryzowanego, tzw. współczesnego standardowego języka hindi, jak i do wielorakich dialektów hindi.
Współczesny standardowy język hindi jest oficjalnym językiem Republiki Indii oraz jednym z 22 indyjskich konstytucyjnych języków administracyjnych. Bazuje on na dialekcie okolic Delhi zwanym khari boli i zapisywany jest za pomocą pisma dewanagari, nauczany jest w szkołach oraz używany w urzędach.
W szerszym rozumieniu język hindi jest natomiast terminem, który obejmuje zbiór kilkudziesięciu dialektów, nazywanych również językami regionalnymi. Używane są one głównie na terenie zwanym terytorium języka hindi (हिन्दी प्रदेश, ang. Hindi Belt) leżącym w Indiach Północnych, gdzie hindi jest językiem codziennej komunikacji. Osobie nieposiadającej większej wiedzy na temat Indii hindi kojarzyć się może z widowiskowymi produkcjami Bollywood, bo to właśnie w tym języku powstaje większość filmów bombajskiej fabryki snów.
Hindi jest językiem indoaryjskim należącym do grupy języków indoirańskich, która z kolei stanowi część rodziny indoeuropejskiej. Najstarszym znanym językiem indoaryjskim jest sanskryt wedyjski, w którym skomponowane zostały święte hymny zwane Wedami, stanowiące testament religijności w starożytnych Indiach (datowane na XV — V w. p. n. e.). Potomkami sanskrytu są języki zwane prakrytami, z których wywodzą się języki nowoindoaryjskie, w tym hindi.
Język hindi, w zależności od kontekstu, stawiany jest nieraz na równi z językiem urdu lub w opozycji do niego. Urdu jest oficjalnym językiem państwowym Pakistanu oraz jednym z 22 konstytucyjnych języków Indii. Postrzeganie tych dwóch języków jest ściśle związane z historią Indii oraz Pakistanu, niegdyś będących jednym tworem geopolitycznym, a dziś dwoma państwami. Hindi i urdu są językami genetycznie tożsamymi, wspólnie określanymi mianem języka hindustani. Główną różnicę między hindi i urdu stanowią system pisma oraz słownictwo. Hindi używa dewanagari, podczas gdy urdu zapisywane jest za pomocą zmodyfikowanego alfabetu arabskiego. W swoim słownictwie hindi czerpie bardziej ze źródeł sanskryckich, natomiast urdu bardziej ze źródeł persko-arabskich. Różnice między dwoma językami uwydatniają się często przez spory religijne oraz polityczne ich użytkowników, przez co język hindustani jest zagadnieniem raczej sfery socjolingwistyki, niż czystej lingwistyki.
Hindi sanskrytyzowane oraz wolne od persko-arabskich zapożyczeń nazywane jest śuddh hindi, czyli czystym hindi, i promowane jest przez hinduskich purystów językowych.
Język hindi używany w życiu codziennym jest jednak daleki od czystego hindi. Obok użycia powszechnych zapożyczeń z języka arabskiego oraz perskiego najistotniejszym źródłem zapożyczeń jest język angielski, który na dobre przylgnął do hindi, szczególnie w obszarach zurbanizowanych. Hindi, w mowie potocznej, przeplata się często z angielskim, tworząc tzw. hinglish. Naturalne dla niektórych użytkowników języka hindi jest przechodzenie z języka hindi na angielski często kilkukrotnie w czasie jednej wypowiedzi. Może to być po prostu wtrącanie pojedynczych słów, ale także całych zdań, mimo znajomości ich odpowiedników w hindi.
Ewolucja języka hindi nie ogranicza się jednak do słownictwa. Choć oficjalnym systemem zapisu hindi jest sylabariusz dewanagari, Hindusi wraz z postępem technologii odchodzą od jego użycia w życiu codziennym. Komunikując się w języku hindi, użytkownicy mediów społecznościowych oraz komunikatorów często stosują pismo łacińskie. Jest to w dużej mierze skutkiem rozpowszechniania nowych technologii takich jak komputery czy telefony komórkowe, które do niedawna nie obsługiwały dewanagari. Zapis języka hindi w piśmie łacińskim w wiadomościach oraz w mediach społecznościowych, w przeciwieństwie do transliteracji naukowej tego języka, jest transkrypcją uproszczoną i nieuregulowaną sztywnymi zasadami.
Wydawać się może, że hindi jest językiem niezwykle odległym dla użytkownika polskiego. Jest jednak i w polszczyźnie nieco zapożyczeń pochodzących z hindi, które przejął poprzez kolonialnych pośredników – język angielski, portugalski, czy też francuski. Oprócz słów w sposób oczywisty kojarzących się z Indiami, takich jak joga, samosa, guru, radża, ajurweda czy sari, język polski przejął również słowa, których rodowód może być mniej oczywisty. Należą do nich chociażby dżungla, piżama, czy szampon.
Znajomość języka hindi przybliżyć może jego użytkownikowi nie tylko rodowód tych słów. Umiejętność posługiwania się językiem danego kraju jest pierwszym krokiem do zrozumienia jego ludności, kultury i tradycji.
